Alcoholen zijn organische verbindingen en de alcohol die we drinken, wordt ethanol genoemd. Ethanol wordt geproduceerd tijdens een gistingsproces waarbij suiker wordt omgezet in ethanol. Dat wordt weer gebruikt om bier, wijn en andere alcoholische genotmiddelen te maken. Alcohol is een verdovend middel, hoewel mensen zich soms energieker voelen als ze het drinken. een wetenschapper verklaart dit dubbele effect door iets wat hij het GABA-systeem noemt:

‘Alcohol activeert het GABA-systeem, dat een soort rem is in de hersenen. Als je op de rem trapt, komt alles tot stilstand. Daarom word je slaperig van alcohol. In de hersenen is echter van alles met elkaar verbonden, en daarom worden andere gebieden van de hersenen ook vertraagd, zoals de gebieden waar remmingen zitten.’ Alcohol staat bovenaan de lijst van de gevaarlijkste genotmiddelen, omdat het niet alleen schadelijk is voor het individu, maar ook wordt beschouwd als het schadelijkste genotmiddel voor de gehele samenleving. Hoewel alcohol het meest gebruikte genotmiddel ter wereld is, is het gebruik ervan niet zonder risico’s. Bij een promillage van 1,5 krijgen veel mensen geheugenproblemen, terwijl hogere promillages zelfs fataal kunnen zijn, omdat het ademhalingscentrum van de hersenen verlamd raakt. Alcoholmisbruik verhoogt het risico op leveraandoeningen, alvleesklierontsteking, verhoogde bloeddruk, bloedingen in het spijsverteringskanaal, beroerte en kanker. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO sterven er elk jaar zo’n drie miljoen mensen aan alcoholmisbruik. Alcohol is een van de gevaarlijkste genotmiddelen en dat is niet alleen te wijten aan individuele risicofactoren, maar vooral ook aan de negatieve invloed van alcohol op de samenleving, zoals het risico van verkeersongevallen, criminaliteit, enz.

Heroïne is een opiaat dat uit opiumpapavers wordt gemaakt. De zaadcapsules van de papaver bevatten morfine, dat wordt gebruikt als pijnstiller of kan worden omgezet in heroïne. Meer dan 80 procent van alle opium komt uit Afghanistan, waar het illegaal wordt geteeld voor de productie van heroïne. De gehele opiumpapaver bevat opiaten. Opium wordt gewonnen door het zaadkapsel af te schrapen, zodat het sap vrijkomt. Het gestolde sap wordt ruwe opium genoemd. Heroïne remt delen van het centrale zenuwstelsel en heeft een verlammend effect op het lichaam en de hersenen. Heroïne wordt gesnoven of in de bloedbaan geïnjecteerd. Heroïne zorgt voor een kortstondig gevoel van euforie, dat snel overgaat in dufheid. Bij een overdosis kan verlamming ademhalingsproblemen veroorzaken. Zuurstoftekort of een hartstilstand zijn dan ook de meest voorkomende doodsoorzaken bij een overdosis heroïne.

Wat het verslavingsrisico betreft, is heroïne een van de gevaarlijkste drugs ter wereld, op één lijn met cocaïne. Heroïne is zeer verslavend en veroorzaakt ernstige ontwenningsverschijnselen als ermee wordt gestopt.
Krokodil – een gevaarlijk alternatief voor heroïne

Krokodil, of desomorfine, is een zelfgemaakt opiaat dat in het bloed wordt geïnjecteerd. Krokodil wordt meestal gemaakt van hoofdpijnpillen, benzine, zoutzuur en fosfor uit lucifers. Het mengsel is veel goedkoper dan heroïne en biedt een vergelijkbare roes, maar tegen een prijs. Krokodil heeft namelijk allerlei nare bijwerkingen. De krachtige drug veroorzaakt infecties van de huid en weefsels, en vlees gaat ervan rotten, waardoor de huid een groenachtige kleur krijgt. Vandaar ook de naam krokodil.

Crack cocaïne is pure cocaïne.
In tegenstelling tot natuurlijke cocaïne van de cocaplant is crack een chemisch product, en het is beter oplosbaar in vet dan cocaïne. Daardoor werkt het sneller in op de hersenen, waardoor het sterker en verslavender is dan cocaïne.

Crack wordt gerookt en heeft een stimulerend effect op het lichaam. Als je crack neemt, ga je door drie verschillende psychologische fases, aldus een bekende wetenschapper Morten Hesse.

• In de eerste fase ben je vol vertrouwen, euforie en verlangen.
• Daarna wordt de high vervangen door een gevoel van geestelijk welzijn, spraakzaamheid en vindingrijkheid.
• ls het effect afneemt volgen ontwenning en gevoelens van rusteloosheid en angst.

Crack wordt gerookt in waterpijpen of sigaretten. Het wordt vaak vermengd met tabak. Naast psychologische effecten zoals angst en paranoïde psychose, kan crack ademhalingsproblemen, bloedstolsels en hersenbloedingen veroorzaken, waardoor het een van de gevaarlijkste drugs is.

Jaarlijks sterven er wereldwijd duizenden mensen aan cocaïnemisbruik.

Fentanyl is een synthetisch geproduceerd opiaat dat een pijnstillend effect heeft. Fentanyl is 50 tot 100 keer sterker dan morfine en wordt daarom gebruikt om ernstige pijn te behandelen. Fentanyl is echter zeer verslavend, waardoor patiënten eraan verslaafd kunnen raken als een arts het voorschrijft.

Op de illegale markt wordt fentanyl vaak gemengd met heroïne om de drug krachtiger te maken. Maar juist omdat fentanyl zo krachtig is, kan een zeer kleine dosis al fataal zijn.

Fentanyl wordt voornamelijk ingenomen via pleisters of als injectie. De afgelopen jaren is het misbruik van fentanyl aanzienlijk toegenomen en het is in de Verenigde Staten de belangrijkste oorzaak van sterfgevallen door een overdosis. Fentanyl heeft pijnstillende eigenschappen maar kan ook hartritmestoornissen, spiersamentrekkingen in de keel en luchtpijp, zenuwverlamming en ademhalingsproblemen veroorzaken.

Dit maakt het tot een van de gevaarlijkste drugs ter wereld, gezien het risico op verslaving en een fatale overdosis. Fentanyl wordt in Europa vooralsnog niet op grote schaal gebruikt, maar in 2020 overleden er in de VS al 56.359 mensen door een overdosis fentanyl.

Metamfetamine is een chemisch geproduceerd verdovend middel dat verwant is aan amfetamine. Het heeft een stimulerend effect op het lichaam omdat de drug het centrale zenuwstelsel aantast. Bij inname komen de neurotransmitters dopamine, serotonine en noradrenaline vrij in de hersenen, waardoor je een euforisch gevoel met meer energie, zelfvertrouwen en verlangen ervaart.

Metamfetamine wordt gesnoven, gerookt of met een naald in de bloedbaan geïnjecteerd.

Metamfetamine heeft echter ook veel schadelijke effecten, waardoor het een van de gevaarlijkste drugs ter wereld is. Zelfs een zeer kleine dosis kan leiden tot hersenbloedingen en bloedstolsels, met de dood tot gevolg. Bovendien is het zeer verslavend en kan langdurig gebruik leiden tot veranderingen in de delen van de hersenen die emoties en het geheugen aansturen. Misbruik van deze drug gaat dan ook vaak gepaard met angst, depressie en, in de ergste gevallen, zelfmoordpogingen.

In het afgelopen jaar stierven in de Verenigde Staten 10.603 mensen als gevolg van een overdosis psychostimulantia zoals metamfetamine en amfetamine.

Cocaïne is een genotmiddel dat wordt gewonnen uit de cocaplant, Erythroxylum coca, die in het noordwesten van Zuid-Amerika in Peru, Bolivia en Chili groeit. Cocabladeren worden al meer dan 4000 jaar als genotmiddel gebruikt, vanwege de euforische en stimulerende effecten op het centrale zenuwstelsel.

Cocaïne wordt meestal gesnoven, maar kan ook worden gegeten, gedronken of in de bloedbaan worden geïnjecteerd. Cocaïne is vergelijkbaar met (met)amfetaminen, die ook het zelfvertrouwen, verlangens en energie stimuleren.

De drug vermindert de bloedtoevoer naar de hersenen en het hart, en de gevolgen van een overdosis zijn een verhoogde lichaamstemperatuur, ademhalingsproblemen, stuiptrekkingen en hartfalen.

In 2021 overleden in de Verenigde Staten 15.883 mensen als gevolg van een overdosis cocaïne.

Tabak, roken misschien wel naast alcohol de meest onderschatte verslaving. Omdat deze maatschappelijk redelijk geaccepteerd is. Maar let op feitelijk kennen we allemaal de gevaren, tabak bevat schadelijke stoffen zoals teer, die tijdens het roken vrijkomt. We weten allemaal dat tabak schadelijk is en toch blijven we roken. Volgens Morten Hesse komt dat door het hoge nicotinegehalte van de plant:

‘Nicotine is niet alleen stimulerend, het is ook enorm verslavend. De ontwenningsverschijnselen zijn zo hevig dat de meeste mensen er niet vanaf komen.’

Toch is het niet het nicotinegehalte dat van tabak een van de gevaarlijkste genotmiddelen ter wereld maakt. Het is de teer die tijdens de verbranding van tabak wordt geproduceerd en die roken zo gevaarlijk maakt. Teer bevat meer dan 70 kankerverwekkende stoffen en kan ziekten als COPD en kanker veroorzaken.

Volgens de WHO sterven er jaarlijks acht miljoen mensen aan de gevolgen van roken. Ter vergelijking: jaarlijks sterven er drie miljoen mensen aan de gevolgen van alcoholmisbruik, waarmee roken het gevaarlijkste genotmiddel is als we kijken naar het aantal sterfgevallen.

Amfetamine is een kunstmatig genotmiddel dat een stimulerende werking heeft op het centrale zenuwstelsel. Dit effect werd in 1929 ontdekt en in de jaren 1930 werden amfetaminen als antidepressiva op de markt gebracht. Amfetaminen onderdrukken basisbehoeften zoals slaap, honger en dorst, terwijl ze de pijngrens verhogen. Daarom werden ze tijdens de Tweede Wereldoorlog op grote schaal gebruikt door het Duitse leger.

Amfetamine wordt meestal ingenomen door te snuiven, maar kan ook in tablet- of capsulevorm worden ingenomen. Later werd duidelijk dat amfetaminen gevaarlijk waren en tegenwoordig worden ze alleen nog in zeer kleine doses gebruikt voor de behandeling van ADHD en narcolepsie.

Amfetaminen zijn zeer verslavend en als de roes wegebt, neemt rusteloosheid de overhand. Ontwenningsverschijnselen als depressie en prikkelbaarheid leiden ertoe dat mensen telkens weer naar de drug grijpen. In 2020 stierven alleen in de Verenigde Staten 10.603 mensen aan een overdosis psychostimulantia zoals metamfetamine en amfetamine.

Cannabis is een verdovend middel dat afkomstig is van de plant Cannabis sativa. De werkzame stoffen, cannabinoïden, beïnvloeden het centrale zenuwstelsel en hebben een pijnstillend effect en zorgen voor een euforisch gevoel. Landen als Canada, Zuid-Afrika en Mexico hebben cannabis gelegaliseerd, maar cannabis wordt in het grootste deel van de wereld als een gevaarlijk en illegaal genotmiddel beschouwd. Veel landen staan nu echter wel het medisch gebruik van cannabisolie toe, bijvoorbeeld om spasmen bij sclerosepatiënten te verlichten en om de bijwerkingen van chemotherapie te verzachten.

Cannabis kan worden gerookt en gegeten. Het gebruik van cannabis is ook niet levensgevaarlijk. Sterker nog, er worden zelden sterfgevallen door een overdosis cannabis gemeld. Verschillende landen hebben afgezien van de legalisering van cannabis, vanwege een verband tussen cannabismisbruik en geestesziekten, aldus wetenschapper Morten Hesse:

‘Er zijn vrij veel aanwijzingen dat er een verband bestaat tussen geestesziekten en cannabismisbruik. Dit betekent natuurlijk niet dat iedereen die cannabis gebruikt, doordraait. Een combinatie van sociale en biologische factoren zorgt ervoor dat sommige mensen een verhoogd risico lopen op mentale problemen als gevolg van cannabis.’

GHB is een chemisch geproduceerde, heldere vloeistof. GHB wordt ook wel vloeibare ecstasy of Fantasy genoemd omdat het, net als ecstasy, ontspanning, euforie en verhoogde zin in seks tot gevolg heeft. Het is een verdovend middel dat vaak wordt vermengd met vruchtensap of alcohol. GHB is een natuurlijke stof die in de hersenen wordt aangetroffen en die helpt bij de aanmaak van remmende neurotransmitters. GHB heeft een verdovend effect op het lichaam. Het wordt veel gebruikt door verkrachters, die het door een drankje mengen, waarna hun slachtoffer niet meer kan reageren.

GHB-poeder

GHB wordt vermengd met vloeistoffen zoals vruchtensap of alcohol, en wordt ook wel vloeibare ecstasy genoemd. Hoewel GHB van nature in het lichaam aanwezig is, kan het gebruik ervan leiden tot verslaving en ernstige ontwenningsverschijnselen. Het is ook moeilijk te doseren, waardoor het een van de gevaarlijkste drugs ter wereld is. Je hebt er maar weinig van nodig om van een bedwelmende dosis een dodelijke dosis te maken. Een overdosis GHB kan leiden tot hallucinaties, black-outs, geheugenverlies, coma en uiteindelijk ademhalingsstilstand.